Կատու

Կատուն եկավ,
Փիսի՜կ, փիսի՜կ,
Հազար նազով,
Ինչպես հարսիկ,
Դունչը սրբեց
Թաթիկներով,
Մազը սանդրեց
Չանչիկներով.
— Կատու, կատու,
Ե՞ր ես տրտում.
Թե՞ մկներն են
Հիմա արթուն:
Կատուն ասեց.
— Միաո՜, միաո՜.
Այսինքն թե՝
— Այո՛, այո՛:

Մանուշակ

Ղազարոս Աղայան

— Ասա՛ ինձ, մանուշա՛կ,
Ինչու՞ ես այդպես շուտ
Դուրս եկել մեն-մենակ.
Դեռևս չի բացվել
Ոչ մի տեղ քեզ նման
Հոտավետ մի ծաղիկ:
— Ես չունեմ մյուսների
Գեղեցիկ հասակը,
Ոչ նրանց հագուստը՝
Զարդարուն ու շքեղ,
Դուք ինձ չեք նկատի,
Եթե ես երևամ
Նրանց հետ միատեղ:

Ա՜յ, քեզ շաբաթ

Ջաննի Ռոդարի

Արթնացա երկուշաբթի,
Հորանջեցի երեքշաբթի,
Չորեքշաբթի անուշ-անուշ ձգվեցի,
Հինգշաբթի կրկին  քնեցի:
Քնեցի ուրբաթ, շաբաթ,
Ու գործի չգնացի:
— Կորչի գործը, — ասացի:
Լավ էր՝ արդեն կիրակի
Ամբողջ օրը քնեցի:

Առավոտը գյուղում

Ղազարոս Աղայան

Արեգակը դուրս է եկել
Պսպըղալով.
Շողքը հերթից ներս է ընկել
Շողշողալով.
Ծիտը ծառին կըչկըչում է
Ծըլվըլալով.
Ձորումն առուն քչքչում է
Վըշվըշալով.
Ծույլ տղայի քունն է տարել
Խռըմփալով.
Տրեխները շունն է տարել
Մըռմըռալով:

Արեգակ

Ղազարոս Աղայան

Արև՛, արև՛, ե՜կ, ե՜կ,
Զիզի քարին վե՜ր եկ.
Սև-սև ամպեր հեռացեք,
Արևին ճամփա տըվեք:
Թողեք տող գա նա մե՜զ մոտ,
Դրա լույսին ենք կարոտ.
Կարմի՛ր արև ե՜կ, ե՜կ,
Նախշուն քարին վեր եկ:
Արևը հաղթեց ամպերին,
Շողքը ձգեց սարերին,
Զիզի քարը տե՜ս, տե՜ս
Պըսպղում է ոսկու պես:
Սիրուն արև, մի՜շտ եկ,
Զիզի քարին վե՜ր եկ:

 Ալիսա Գլորիկը

Ջաննի Ռոդարի

Մի աղջիկ կա: Նրան Ալիսա Գլորիկ են ասում: Հիմա  քեզ կպատմեմ նրա մասին: Գիտե՞ս՝ ինչո՞ւ են նրան «Գլորիկ» ասում: Որովհետև նա շարունակ գլորվում-ընկնում է, շարունակ ու ամեն տեղ: Մի անգամ պապը փնտրում է նրան, որ պարտեզ տանի.
— Ալիսա՜… որտե՞ղ ես:
— Այստեղ եմ, պապի՜կ:
— Որտե՞ղ՝ այստեղ:
— Եսիմ…:  Զարթուցիչի մեջ:
Այո՛, պատկերացնո՞ւմ ես, զարթուցիչի մեջ էր…Նա ուզել է իմանալ, թե ի՞նչն է այնտեղ շարունակ տկտկում: Այնքա՜ն է ուզել, այնքան, որ բացել  է ժամացույցի ետևի դռնակը և մի ակնթարթում ընկել անիվների ու զսպանակների մեջ: Հիմա նա ստիպված է շարունակ ցատկոտել անիվի մի ատամից մյուսը, որպեսզի ընկնի խելացի պտուտակների տակ, որոնք հա պտտվում են և կրկնում.«Թի՛կ-թա՛կ, թի՛կ-թա՛կ…»:
Մի անգամ էլ պապը կանչում է նրան նախաճաշի.
— Ալիսա՜… Որտե՞ղ ես:
— Այստեղ եմ, պապի՜կ:
— Ո՞րտեղ՝ այստեղ:
— Դե այստե՛ղ էլի, հենց կողքիդ շշի մեջ…:
— Ինչպե՞ս ընկար այդտեղ:
— Ես շատ ծարավ էի, ուզեցի շշից ջուր խմել, ու՝ թրը՛մփ…  ընկա մեջը…
Էս Ալիսան  ընկել էր ջրով լցված շշի մեջ և հիմա ստիպված  շարունակ ոտքերն էր  շարժում ու ձեռքերով թիավարում, որպեսզի չխեղդվի: Լավ է, որ ամռանը, երբ նրան տարել էին Սպերլոնգ (ծովափնյա քաղաք Իտալիայում), սովորել էր գորտի նման լող տալ:
—  Մի քիչ դիմացիր, հիմա ես քեզ կհանեմ:
Պապը շշի մեջ բարակ թոկ իջեցրեց: Ալիսան ճարպկորեն բարձրացավ այդ պարանով և դուրս եկավ շշից: Հենց այդ ժամանակ էլ նա հասկացավ, թե որքան օգտակար է սպորտով զբաղվելը:
Մի անգամ էլ Ալիսան կորավ: Ե՛վ պապն էր նրան փնտրում, և՛ տատն էր նրան փնտրում, և՛ հարևանուհին էր փնտրում, այն հարևանուհին, որ ամեն օր գալիս էր նրանց տուն՝պապիկի լրագիրը կարդալու. այդպես նա քառասուն լիրա էր տնտեսում:
— Տե՛ր Աստված, ա՛յ քեզ դժբախտություն,-շշնջում էր սարսափահար տատը: _Ի՞նչ պիտի անենք, եթե չգտնենք նրան մինչև հոր ու մոր վերադարձը:
— Ալիսա՜… Ալիսա՜… Որտե՞ղ ես… Ալիսա՜…:
Բայց այս անգամ Ալիսան չէր պատասխանում և չէր էլ կարող պատասխանել: Խոհանոցով անցնելիս նա իր հետաքրքրասեր քիթը խոթեց այն դարակի մեջ, որտեղ պահում էին սփռոցներն ու անձեռոցիկները: Ուզեց նայել դարակի մեջ, և… գլորվեց ներս: Գլորվեց ու… ու քնեց փափուկ սփռոցների մեջ: Ինչ-որ մեկը անցնելիս դարակը ետ հրեց: Հա՜, ո՞ւմ մտքով կանցներ, որ Ալիսան այնտեղ է: Երբ նա արթնացավ, տեսավ, որ շուրջը մութ-մութ է, բայց  բոլորովին էլ չվախեցավ. մի անգամ նա գլորվել էր լվացարանի խողովակը, ա՛յ, այնտեղ շատ ավելի մութ էր…
«Շուտով երևի ընթրիքի համար սեղան կգցեն, կուզենան սփռոցը հանել ու կգտնեն ինձ»: Բայց ինչպե՞ս կարող էին   ընթրիքի մասին մտածել, երբ Ալիսան կորել էր, չկար ու չկար:  Ոչ-ոք էլ չհիշեց ընթրիքի մասին: Երեկոյան, երբ վերադարձան Ալիսայի հայրն ու մայրը, նրանք բարկացան տատի ու պապի վրա:
— Այդպե՞ս եք երեխա խնամում:
— Մեր երեխաները լվացարանների մեջ չէին գլորվում,-արդարացան պապն ու տատը:-Մեր ժամանակներում երեխաները շա՜տ-շատ մահճակալից էին գլորվում, բայց դրանից մեծ վնաս չէր լինում, միայն ճակատներին մի փոքրիկ ուռուցք էր գոյանում:
Ալիսան սպասեց-սպասեց, ձանձրացավ, մի կողմ քաշեց սփռոցներն ու անձեռոցիկները, հասավ դարակի հատակին և ամբողջ ուժով սկսեց ոտքերով դոփել: «Թը՛խկ… թը՛խկ… թը՛խկ…»:
— Սսս…,-ասաց հայրիկը,-ոնց որ թե ինչ-որ տեղ թակում են:
Ալիսան սկսեց ավելի ուժեղ թակել՝ թ՛խկ… թը՛խկ… թը՛խկ…:
Դու  պետք է տեսնեիր, թե ինչպես էին նրան գրկում ու համբուրում, երբ գտան դարակում…:  Իսկ Ալիսա՞ն… Նա օգտվեց առիթից և գլորվեց հայրիկի բաճկոնի գրպանը: Երբ նրան հանում էին այնտեղից, նա ամբողջությամբ ներկված էր թանաքով, որովհետև խելքին փչել էր խաղալ հայրիկի ինքնահոսով: 

Ոչ մի բանից մարդուկը

Ջաննի Ռոդարի

Կար-չկար ոչ մի բանից մարդուկ կար: Ոչ մի բանից մարդո՞ւկ: Այո՛, նրա քիթն էլ էր ոչ մի բանից, բերանն էլ: Հագին բա՜ն չկար, կոշիկներն էլ ոչ մի բանից էին: Մի օր մարդուկը քայլում է ճամփով, որ ոչ մի տեղ չէր տանում, և հանդիպում է ոչ մի բանից մկնիկի:
— Լսի՜ր, – ասում է մարդուկը,- դու կատուներից չե՞ս վախենում:
— Ո՜չ, ֊ պատասխանում է մկնիկը: — Այս երկրում կատուներն էլ են ոչ մի բանից, նրանց բեղերն էլ, ճանկերն էլ: Իսկ ես պանիր եմ սիրում: Ես ուտում եմ միայն անցքերը: Ճիշտ է, նրանք հոտ չունեն, բայց քաղցր են:
-Վա՜յ, գլուխս պտտվեց,- ասում է ոչ մի բանից մարդուկը:
— Եթե նույնիսկ գլուխդ պատին տաս, ոչ մի բան էլ չի լինի:
Մարդուկը որոշում է փորձել: Մի պատ է գտնում, որ գլուխը պատին տա: Բայց տես ինչ դուրս եկավ՝ պատն էլ էր ոչ մի բանից: Եվ քանի որ մարդուկը ուժեղ էր թափ առել, խփելիս անցնում է պատի մյուս կողմը: Այնտեղ ոչի՜նչ չկար: Մարդուկն այնքան հոգնեց այդքան ոչ մի բանից, որ քնեց:
Երազում տեսավ՝ իբր ինքը ոչ մի բանից մարդուկ է, քայլում է ոչ մի տեղ չտանող ճանա­պարհով, հանդիպում ոչ մի բանից մկնիկի:
Երազում մարդուկը նույնիսկ պանրի անցքեր կերավ: Ճիշտ էր ասում մկնիկը՝ այդ անցքերը իսկապես հոտ չունեին և քաղցր էին:

Թարս հարցեր

Ջաննի Ռոդարի

Կար-չկար մի տղա, որն ամբողջ օրը սրան-նրան ձանձրացնում էր իր հարցերով: Հարցեր տա­լն, իհարկե, վատ բան չէ, ընդհակառակը, հարցասիրությունը գովելի է, բայց վատն այն էր, որ այդ տղայի հարցերին ոչ ոք չէր կարողանում պատասխանել:
Ասենք, գալիս էր ու հարցնում.
— Ինչո՞ւ դարակները սեղան ունեն:
Մարդիկ զարմանքից աչքերը չռում էին, կամ էլ հենց այնպես պատասխանում.
— Դարակները նրա համար են, որ նրանց մեջ որևէ բան դնեն, օրինակ՝ սպասք, դանակ, պա­տառաքաղ և այլն:
— Ես գիտեմ՝ ինչի համար են դարակները, բայց ինչո՞ւ դարակները սեղան ունեն:
Մարդիկ տմբտմբացնում էին գլուխները և հեռանում:
Մի ուրիշ անգամ նա հարցնում էր.
— Ինչո՞ւ պոչը ձուկ ունի:
Կամ թե՝
— Ինչո՞ւ բեղերը կատու ունեն:
Տղան մեծանում էր, բայց շարունակում էր ինչուիկ մնալ, և այն էլ՝ ոչ թե սովորական, այլ՝ թարս ինչուիկ: Մեծանալուց հետո էլ նա դիմում էր բոլորին զանազան հարցերով: Պարզ է, որ ոչ ոք չէր կարող պատասխանել նրա հարցե­րին: Բոլորովին հուսահատվելով՝ թարս ինչուիկը տեղափոխվեց մի սարի գագաթ, իր համար խրճիթ շինեց և այնտեղ հնարում էր նոր-նոր հարցեր: Հնարում էր, գրում տետրի մեջ, իսկ հետո շատ էր չարչարվում, որ  գտնի դրանց պատաս­խանները… ամբողջ կյանքում նա այդպես էլ երբեք չգտավ իր հարցերի պատասխան­ները:
Եվ ինչպե՞ս գտներ, եթե նրա տետրում գրված էր. «Ինչո՞ւ ստվերը բարդի ունի: Ինչո՞ւ ամ­պերը նամակ չեն գրում: Ինչո՞ւ նամականիշները գարեջուր չեն խմում»:
Աստիճանաբար նրա մորուքն աճեց, մի երկա՜ր մորուք դարձավ: Հարցասերը չէր էլ մտածում այն սափրել. դրա փոխարեն նա   նոր հարց էր հորինում. «Ինչո՞ւ մորուքը դեմք ունի»:
Երբ նա մահացավ, մի գիտնական ուսումնասիրեց նրա կյանքը և զարմանալի հայտ­նագործություն կատարեց. պարզվեց, որ այդ ինչուիկը սովոր էր գուլպաները թարսերես հագնել և այդ­պես էլ հագնում էր իր ողջ կյանքում: Հենց այդ պատճառով էլ մինչև վերջ չսովորեց ճիշտ հար­ցեր տալ:
Հապա նայիր քո գուլպաներին, ճի՞շտ ես հագել:

Շունը, որը հաչալ չգիտեր

Ջաննի Ռոդարի

Կար-չկար մի շուն կար: Նա հաչալ չգիտեր: Ո՛չ հաչալ, ո՛չ մլավել, ո՛չ բղավել, ո՛չ էլ խոսել: Սովորական փոքրիկ շուն էր: Ոչ ոք չգիտեր՝որտեղից է նա հայտնվել այս գյուղում: Շունը երբեք էլ չէր իմանա, որ հաչալ չգիտի, եթե հարևանները չլինեին:

— Ինչու՞ չես հաչում, — զարմանում էին նրանք:

— Ես հաչալ չգիտեմ, որովհետև  տեղացի չեմ, — պատասխանում էր շունը:

— Ա՜յ թե զարմացրիր: Բոլոր շներն էլ հաչում են:

— Ինչի՞ համար:

— Որովհետև շունը շուն է, — պատասխանում էին հարևանները:

— Բոլոր շներն էլ հաչում են կատուների, լուսնի, չար անցորդների վրա: Հաչում են, երբ տխուր են, երբ ուրախ են: Ավելի հաճախ նրանք հաչում են ցերեկը: Բայ ց երբ շատ են ուզում քնել ու չեն կարողանում, հաչում են նաև գիշերը: Դու երևի հիվանդ ես: Գնա՛ անասնաբույժի մոտ: Խեղճ շունը  հազիվ էր զսպում արցունքները: Մի երիտասարդ աքաղաղ խղճում է տխուր շանը.

— Նայի՛ր ինձ և կրկնի՛ր: Աքաղաղը երեք անգամ բարձր «ծուղրուղու» է կանչում:

— Վա՜յ, շատ դժվար է, — ասում է  շունը:

— Ոչ մի դժվար բան չկա: Ամենակարևորը՝ հետևի՛ր կտուցիս և լայն բացիր բերանդ: Աքաղաղը կրկին «ծուղրուղու» կանչեց: Շունը փորձեց կրկնել, բայց չստացվեց, միայն ինչ-որ «քխե-քխե» կարողացավ արտաբերել: Աքաղաղները վախեցած ցրվեցին:

— Ոչի՛նչ,- հանգստացրեց աքաղաղը, — առաջին անգամվա համար վատ չէր: Դե՛, նորից փորձիր: Շունը կրկին փորձեց «ծուղրուղու» կանչել, բայց  էլի չստացվեց: Դրանից հետո նա սկսեց պարապել: Մեկ-մեկ գնում էր անտառ. այնտեղ   ոչ ոք չէր խանգարում, և ինքը կարող էր «ծուղրուղու» կանչել, որքան սիրտն ուզի: Մի օր առավոտյան նա կարողացավ այնքա՜ն բարձր ու գեղեցիկ  «ծուղրուղու» կանչել, որ աղվեսը, լսելով նրա ձայնը, մտածեց. «Վերջապես աքլորը որոշեց ինձ «հյուր գալ»: Պետք է նրան շնորհակալություն հայտնել այցելության համար»: Աղվեսն շտապեց նրա մոտ: Իհարկե՝ չմոռանացավ դանակ, պատառաքաղ և անձեռոցիկ վերցնել. ով չգիտի, որ աղվեսի համար աքլորից  համեղ խորտիկ չկա: Աղվեսը գնաց անտառի խորքը և ի՜նչ տեսավ. խոտերի մեջ նստած է մի շուն, ուրախությունից թափահարում է պոչը և «ծուղրուղու» կանչում:

Աղվեսը կատաղեց.

— Այդ դու էիր ուզո՞ւմ ինձ ծուղակը գցել:

— Ի՜նչ ծուղակ, ինչ բա՜ն,- զարմացավ շունը:

— Մոլորված աքլորի նման «ծուղրուղու» ես կանչում…  Լավ է, որ քեզ շուտ նկատեցի:  Դու անարդար վարվեցիր: Սովորաբար շներն իրենց հաչոցով ինձ զգուշացնում են, որ մոտակայքում որսորդ կա:

— Երդվում եմ, ես միտք չունեի ինչ-որ մեկին որսալ: Ես անտառ եմ եկել, որ պարապեմ: — Այդ ի՞նչ ես պարապում,- չհավատաց  աղվեսը:

— Հաչալ եմ սովորում:  Նայիր՝ինչ լավ  եմ հաչում՝ ծուղրուղո՜ւ: Աղվեսը ծիծաղից քիչ էր մնում աղվեսի սիրտը թուլանար: Նա թավալ էր տալիս խոտերի վրա և քիչ էր մնում իր խիտ բեղերը կծեր:

Շունը հուսահատված վազեց տուն: Խեղճ շանը տեսավ կկուն.

— Ո՞վ է քեզ վշտացրել,- հարցրեց նա:

— Ոչ-ոք,- հազիվ լսելի ձայնով պատասխանեց շունը:

— Բա ինչո՞ւ ես այդքան տխուր:

— Հաչալ չգիտեմ, և ոչ ոք էլ չի սովորեցնում:

— Եթե դա է պատճառը, ես քեզ կօգնեմ: Ուշադիր լսի՛ր և կրկնի՛ր իմ հետևից՝ կու-կու-կու-կու…հասկացա՞ր:

— Ինձ թվում է՝ դա այնքան էլ դժվար չէ, — անվստահ ասաց շունը:

— Շա՜տ հեշտ է,- կանչեց կկուն,- ես դեռ մանկությունից կարողանում եմ…Կրկնի՛ր իմ հետևից՝կու-կու-կու-կու.. — Կու-կու,- ցածր կրկնեց շունը: Նա մեկ փորձեց, երկուս փորձեց: Մի շաբաթ հետո հիանալի «կու-կու» էր կանչում: «Վերջապես ես նմանվեցի մյուս շներին,- ուրախանում էր շունը:

— Հիմա ես կարող եմ և՛ լուսնի վրա հաչել, և՛ չար անցորդների»: Եկան որսի ժամանակները: Անտառում էին հավաքվել Իտալիայի հմուտ և նորաթուխ որսորդները: Մեկը կրակում էր միայն վայրի գազանների վրա, մյուսը՝ բոլոր թռչունների և կենդանիների:   Սոխակին էլ  չէին խնայում: Այդպիսի մի անխիղճ որսորդ լսեց, որ թփերի միջից կկվի ձայն է գալիս: Երկար-բարակ չմտածեց, հրացանով կրակեց:

— Գըմփ-գըմփ,- շան ականջի մոտ լսվում էին փամփուշտների ձայները: Շունն, ինչքան ուժ ուներ, փախավ: Նա չէր հասկանում, թե ինչու՞ է որսորդը կրակում հաչող շան վրա: Իսկ այդ ժամանակ խոտերի մեջ որսորդը իզուր  թռչուն էր փնտրում: «Երևի թռչունին այս չարաբաստիկ շունն է գողացել: Թե որտեղի՞ց  հայտնվեց»,-մտածեց որսորդը և բարկությունից կրակեց իր բնից դուրս եկած փոքրիկ դաշտամկան վրա: Բարեբախտաբար  վրիպեց: Իսկ շունը ավելի ու ավելի հեռու էր փախչում: Հանկարծ  կանգ առավ. «Տեսնես՝ ո՞վ է սա: Ընձու՞ղտ: Չէ՜, երևի կոկորդիլոս է: Կոկորդիլոսը շատ  վտանգավոր կենդանի է: Նրա մոտով պետք է աննկատ անցնել»,- մտածեց շունը: Թաքնվելով խիտ խոտածածկի մեջ, նա կամաց-կամաց մոտեցավ ձայնին: Ինքն էլ չգիտեր՝ ինչու, բայց սիրտը սկսեց արագ խփել:

— Հա՛ֆ-հա՛ֆ: Դա որսորդի շունն էր:

— Բարև, շո՛ւն:

— Բարև:

— Ի՜նչ տարօրինակ ես մռնչում:

— Մռնչո՞ւմ եմ,- վիրավորվեց որսորդի շունը:

— Ես չե՛մ մռնչում, ես հաչում եմ:

— Դու հաչա՞լ գիտես:

— Իհարկե՛: Բա հո փղի նման շեփորի ձայն չե՞մ հանելու, կամ՝ առյուծի նման մռնչալու:

— Իսկ ինձ կսովորեցնե՞ս:

— Ո՜նց, դու հաչալ չիտե՞ս,-զարմացավ որսորդի շունը:

— Չէ՛,- տխուր խոստովանեց միայնակ շունը:

— Դե ուրեմն լսիր՝ հա՛ֆ-հա՛ֆ-հա՛ֆ:

— Հա՛ֆ-հա՛ֆ-հա՛ֆ,- միանգամից արտաբերեց մեր շունը: Նա, հազիվ զսպելով արցունքները, ինքն իրեն մտածեց. «Վերջապես ես իսկական ուսուցիչ գտա»:

Պուտպուտիկը

Մարգրետ Ռեյ

Մի օր ճագար Մայրիկն ու ճագար Մորաքույրը զրուցում էին: Ճագար Մայրիկը քիչ էր մնում լաց լիներ:

— Ասում ես քանի՞ հատ են,- հարցրեց Մորաքույրը:

— Ինը: Ինը փոքրիկ ճագար, բոլորն էլ անցած ուրբաթ օրը ծնվեցին: Նրանցից ութը այնպիսին են, ինչպես մեր ամբողջ ընտանիքը՝ ձյան պես ճերմակ, վարդագույն աչքերով ու ականջներով: Իսկ իններորդը… — ճագար Մայրիկը սկսեց լալ,- իններորդը ոչ մեկին նման չէ: Ոտքից գլուխ դարչնագույն պուտեր ունի ու կապույտ աչքեր: Խեղճ փոքրիկ Պուտպուտիկ, շատ եմ վախենում, որ Պապիկը չհավանի նրան:

— Թույլ տուր նկատել,- ասաց մորաքույրը,- որ սա շատ լուրջ հարց է:

Գնանք՝ տես նրանց:

Ինը փոքրիկ ճագար ուրախ-ուրախ տերև էին ծամում ու վազվզում անտառում:

— Տես, ահա, նա է Պուտպուտիկը,- ասաց ճագար Մայրիկը:

— Սա՜ ինչ բան է,- բացականչեց Մորաքույրը,- ամբողջ մարմնով մեկ դարչնագույն պուտեր: Կյանքումս այսպիսի բան չէի տեսել:

Ճաշին ճագարների ընտանիքը սալաթ ու գազար կերավ: Եվ ապա բոլորը անկողին մտան, սպասելով, որ Մայրիկը գա ու բարի գիշեր ասի իրենց:

— Ես այսօր լսեցի, թե ինչպես Մորաքույրն ու Մայրիկը խոսում էին Պուտպուտիկի մասին,- ասաց Ռոզին: — Մորաքրոջը դու չեն գալիս նրա պուտերը: Տեսնես ինչո՞ւ:

— Իսկ ինձ դուր են գալիս իմ պուտերը,- ասաց Պուտպուտիկը: — Իմ կարծիքով դրանք գեղեցկացնում են ինձ:

— Ճիշտ է, դու շատ լավիկն ես,- ասաց Ռոզին: — Մայրիկն էլ ասաց, որ հավանում է քեզ: Միայն թե դու մի քիչ ուրիշ ես:

— Ինչպես թե ուրիշ եմ:

— Ես էլ չեմ հասկանում,- ասաց Ռոզին:

Հենց այդ պահին ներս մտավ ճագար Մայրիկը:

— Մամ, ի՞նչ վատ բան կա դարչնագույն պուտերի մեջ,- հարցրեց Ռոզին:

— Ո՞վ ասաց, ոչ մի վատ բան էլ չկա,- պատասխանեց ճագար Մայրիկը:

— Իսկ ի՞նչ է նշանակում «ուրիշ տեսակ», մամ:

— Վերջ տուր քո մշտական հարցերին, Ռոզի: Արդեն քնելու ժամանակն է: Վաղը Պապիկի ծննդյան օրն է, և մենք պետք է առավոտյան վաղ արթնանանք, որպեսզի գնանք նրան շնորհավորելու,- և ճագար Մայրիկը համբուրեց փոքրիկ ճագարներին ու բարի գիշեր մաղթեց նրանց:

Առավոտյան ճագարիկները պատրաստ էին ճամփա ընկնելու, երբ առավոտյան եկավ մորաքույրը և Մայրիկին մի կողմ տարավ:

— Ի՞նչ ես անելու Պուտպուտիկին,- հարցրեց նա: — Ես խորհուրդ եմ տալիս նրան տանը թողնել:

— Օ, դա անհնա՜ր է,- բացականչեց ճագար Մայրիկը:

— Պատկերացրու, ինչքան պետք է վշտանա Պապիկը, երբ տեսնի Պուտպուտիկին,- ասաց Մորաքույրը: — Դու, իհարկե, չես ուզենա փչացնել նրա ծննդյան տոնը:

— Չգիտեմ ինչ անեմ…- հուսահատ ասաց ճագար Մայրիկը: — Ես չէի ուզենա նեղացնել Պուտպուտիկին:

— Բայց դու, անշուշտ, չես ցանկանա նաև փչացնել մնացած բոլորի տրամադրությունը,- վճռական տոնով ասաց Մորաքույրը:

— Ի վերջո ճագար Մայրիկը տեղի տվեց: Մայրիկն ասաց պուտպուտիկին, որ նա պետք է տանը մնա:

Պուտպուտիկը ոչ մի ձայն չհանեց: Բոլորը ճամփա ընկան, իսկ նա մնաց տանը մենակ:

Նա իր նախաճաշին մատ չկպցրեց (ընդհանրապես նա ուտել սիրում էր): Ուրեմն, նրան տանը թողեցին այդ պուտերի պատճառով… ի՞նչ անել: Փախչել տանից, ահա թե ինչ: Նամակ թողնել, որ մայրիկը իմանա այդ մասին, և հեռանալ:

«Սիրելի Մայրիկ,- սկսեց գրել Պուտպուտիկը,- ես սիրում եմ բոլորիդ, բայց պետք է լքեմ ձեզ: Գուցե գա մի օր…»: Այստեղ նա չիմացավ, ինչպես շարունակել, հառաչելով ստորագրեց, նամակը դրեց գրասեղանի վրա և դուրս գնաց:

Մթնում էր: Պուտպուտիկը ամբողջ օրը թափառեց անտառում: Սկզբում դա այնքան էլ վատ չէր, մի քիչ զբոսանքի էր նման: Բայց ահա անձրև եկավ, և Պուտպուտիկն զգաց իրեն շատ հոգնած, մենակ ու մի քիչ էլ վախեցած:

— Բարի երեկո, միսս,- լսվեց մի ձայն:

Պուտպուտիկը նայեց շուրջը:

Հենց իր դիմացը կանգնած էր մի մեծ ճագար:

— Գարշելի եղանակ է, այնպես չէ՞,- ասաց ճագարը,- նոր էի դուրս եկել մի քիչ օդ ծծելու, և ահա…

Պուտպուտիկը աչքերը լայն բացած նայում էր անծանոթին: Անծանոթի մարմինն ամբողջովին ծածկված էր դարչնագույն պուտերով և աչքերը կապույտ էին: Նա իսկ և իսկ Պուտպուտիկն էր, միայն ավելի մեծ:

— Դուք բավականին հոգնած տեսք ունեք,- ասաց ճագարը,- գնանք մեզ մոտ, կհանգստանաք, նաև կծանոթանաք մերոնց: Իմ անունը Դարչնիկ է:

— Իսկ իմը Պուտպուտիկ: Շատ ուրախ եմ ծանոթանալ, սըր,- ասաց պուտպուտիկը:

Դարչնիկների ընտանիքի բոլոր անդամները նման էին միստր Դարչնիկին: Բոլորը՝ դարչնագույն պուտերով ու կապույտ աչքերով:

— Սա Պուտպուտիկն է: Ես հանդիպեցի նրան անտառում,- ներկայացրեց միստր Դարչնիկը: — Իսկ սրանք իմ երեխաներն են:

Երեխաները ողջունեցին Պուտպուտիկին: Նրանք շատ զվարթ ու երջանիկ էին: Նրանք կարծես կարևորություն չէին տալիս իրենց պուտերին: Պուտպուտիկը միանգամից իրեն զգաց ինչպես տանը: Նա հետաքրքրությամբ նայեց շուրջը: Եվ հանկարծ նկատեց մի ճագարիկի ևս: Այդ ճագարիկը կուչ էր եկել մի անկյունում: Ոչ ոք նրա վրա ուշադրութուն չէր դարձնում: Նա ամբողջովին սպիտակ էր՝ վարդագույն ականջներով ու աչքերով:

— Այդ ո՞վ է,- հուզմունքից խեղդվելով հարցրեց Պուտպուտիկը: Միստր Դարչնիկը իւեցրեց ձայնը:

— Դա Ձյունիկն է: Նա…Նա մի քիչ նման չէ մեզ:

Զարմանքից Պուտպուտիկի բերանը լայն բացվեց:

— Տատիկը դեռ չէր տեսել Ձյունիկին,- ժարունակեց միստր Դարչնիկը:-Տատիկը շատ է հպարտանում մեր ընտանիքով, որովհետև բոլորս այսպիսի գեղեցիկ պուտեր ունենք: Եթե Տատիկը տեսնի Ձյունիկին, շատ կտխրի: Դա ինձ չափազանց մտահոգում է:

— Դե արի ու բան հասկացիր,- միանգամից պոռթկաց Պուտպուտիկը:-Լսեք, թե ձեզ ինչ կպատմեմ: Մեր ընտանիքը ձեր Ձյունիկի պես է՝ բոլորը ճերմակ են: Մայրիկը ինձ չտարավ Պապիկի ծննդյան տոնին, որովհետև ես ձեզ նման պուտեր ունեմ: Դրա համար էլ ես տնից փախա: Իսկ այստեղ էլ հակառակն է… Տիրեց երկար լռություն, բոլորը շփոթված էին:

— Իրոք որ տարօրինակ է,- վերջապես արտաբերեց միստր Դարչնիկը: -Ձեր ընտանիքին դուք դուր չեք գալիս, իսկ մեր ընտանիքին էլ…

— Ախր ես սիրում եմ Ձյունիկին, միշտ էլ սիրել եմ,- բղավեց ճագարներից մեկը:

— Մենք բոլորս էլ սիրում ենք Ձյունիկին,- աղաղակեցին մնացած ճագարները:

Նրանք դուրս քաշեցին Ձյունիկին իր անկյունից և սկսեցին գրկել ու համբուրել:

— Ձյունիկն այնքան լավիկն է…Ռոզիի պես,- կարոտով ասաց Պուտպուտիկը:

— Ես ինքս էլ միշտ կարծում էի, որ գեղեցիկ եմ,- ասաց Ձյունիկը,- ու չեմ հասկանում, թե ինչու ինձ չեն հավանում: Ինչ լավ եղավ, որ դու եկար մեզ մոտ, Պուտպուտիկ:

— Դեհ, իսկ հիմա գնացեք քնելու,- ասաց միստր Դարչնիկը: — Վաղը ամեն ինչ ուրիշ կերպ կլինի: Պուտպուտիկ, գնանք քեզ ցույց տամ քո սենյակը: Բարի գիշեր ու քաղցր երազներ…

Պուտպուտիկը քնեց ու մի զարմանալի երազ տեսավ: Մի չափազանց մեծ սեղան, վրան՝ լիքը գազար, գազար ու գազար… Ու սեղանի շուրջն էլ ճագարներ են նստած, այնքան շատ, որ Պուտպուտիկը նույնիսկ չի կարողանում հաշվել, և բոլորն էլ ճերմակ ու պտավոր, մեծ ու փոքր, և ինքն էլ՝ Պուտպուտիկը, նստած է ճագարների հենց մեջտեղում, ու նրանք բոլորը այնպես երջանիկ են, ինչպես միայն ճագարները կարող են երջանիկ լինել…

Արդեն ուշ էր, երբ ճագար Մայրիկը իր երեխաների հետ տուն վերադարձավ Պապիկի ծննդյան տոնից:

— Տեսնես Պուտպուտիկը ի՞նչ է անում,- ասաց ճագար Մայրիկը:

Հանկարծ տեսան նամակը:

Ճագար Մայրիկը սկսեց կարդալ և արցունքները խոշոր-խոշոր կաթիլներով հոսեցին նրա մորթու վրայով:

— Փոքրիկ բալիկս փախել է տնից,- հեկեկաց նա,- ախ, ես չպետք է նրան տանը մենակ թողնեի: Հիմա ի՞նչ անեմ…

— Կփնտրենք ու կգտնենք,- բացականչեց Ռոզին:

— Հիմա շատ մութ է, սպասենք մինչև առավոտ,- ասաց ճագար Մայրիկը:

Ճագար Մայրիկը չկարողացավ քնել: Երբ բոլոր փոքրերը պառկեցին, նա ոտքի ծայրերի վրա դուրս եկավ տնից: Գիշերը մութ ու սառն էր, և ճագար Մայրիկը մի պահ վախեցավ: Բայց չէ՞ որ պետք է գտներ Պուտպուտիկին, և նա չորս ժամ թափառեց, ամեն տեղ նայեց, կանչելով Պուտպուտիկին: Պուտպուտիկը չկար ու չկար: Պարզ առավոտ էր: Անձրևով լվացվել էին ծաղիկները, մաքրվել ու ժպտում էին արևի շողերի տակ: Սակայն ճագար Մայրիկը չէր ժպտում:

— Շտապեցեք բոլորդ, գնանք Պուտպուտիկին փնտրելու,- ասաց նա երեխաներին,- ես մի քիչ ուտելիք կպատրաստեմ, և մենք ճանապարհ կընկնենք:

Ութ ճագար հավաքվել նստել էին մարգագետնում ու սպասում էին ճագար Մայրիկին:

Հանկարծ Ռոզին վեր թռավ տեղից:

— Հապա նայեք այնտեղ,- բղավեց նա, մատնացույց անելով անտառը,- ճագարներ են գալիս և բոլորն էլ՝ մեր Պուտպուտիկի նման:

Դարչնիկների ընտանիքը արթնացել էր առավոտյան վաղ և ճամփա ընկել դեպի Պուտպուտիկենց տունը, որպեսզի ծանոթանա նրա ընտանիքնին:

— Մամ, մամ, շուտ արի այստեղ,- աղաղակեց Ռոզին:

Մայրիկը իսկույն դուրս վազեց և իր աչքերին չհավատաց: Ամբողջ մարգագետինը լիքն էր պտավոր փոքրիկ ճագարներով, և նրանցից մեկն էր միայն ճերմակ: Բոլորի առջևից ողջ ու առողջ քայլում էր իրենց սիրելի Պուտպուտիկը:

— Պուտպուտի՜կ,- գոչեց Մայրիկը, և նրանք գրկախառնվեցին, հետո Ռոզին փաթաթվեց, համբուրեց Պուտպուտիկին, ապա հերթով բոլորը գրկախառնվեցին Պուտպուտիկին: Եվ երբ վերջապես Պուտպուտիկը կարողացավ ազատ շունչ քաշել, ասաց.

— Սա միստր Դարչնիկն է, սա էլ՝ իր ընտանիքը:

Եվ սկսեց պատմել այն ամենի մասին, ինչ պատահել էր իր հետ անցյալ գիշերվանից սկսած:

— Էհ, չգիտեմ՝ ինչ ասեմ,- ասաց ճագար Մայրիկը, դիմելով միստր Դարչնիկին: — Գիտե՞ք, ես միշտ էլ Պուտպուտիկին մյուսների չափ սիրել եմ, բայց միշտ վախեցել եմ, թե Պապիկը…

— Մենք էլ, մենք էլ կարծել ենք, թե Տատիկը…- բացականչեց միստր Դարչնիկը և բոլորը փռթկացին:

— Դեհ, կարծում եմ, մենք բոլորս էլ մի քիչ հիմար ենք եղել,- ասաց ճագար Մայրիկը: — Բայց վերջ այդ բոլորին: Օհ, ես այժմ երջանիկ եմ: — Եվ նա ամուր համբուրեց միստր Դարչնիկին, և ապա բոլորը սկսեցին իրար գրկել, համբուրել, հարցնել իրար անունները, երգել, պարել… Նրանք այնպես էին աղմկում, որ երեք կիլոմետրից լսվում էր: Իսկ վերջում նրանք մի լավ քեֆ արեցին: ճագարները նստեցին մեծ սեղանի շուրջը, որի վրա անթիվ-անհամար գազար կար: Նրանք նստել էին կողք կողքի և այնքան շատ էին, որ դժվար էր հաշվել բոլորին՝ սպիտակներին ու պտավորներին, մեծերին ու փոքրերին… Իսկ Պուտպուտիկը նստած էր նրանց մեջտեղում, բոլորն այնքան երջանիկ էին, որքան միայն ճագարները կարող են երջանիկ լինել:

Բոլոր երազները չեն, որ կատարվում են, բայց Պուտպուտիկինը կատարվեց:

Աղբյուրը՝ այստեղ։

Տեղեկատվական մուլտֆիլմեր